Stylowe meble: Ludwik XIV. Jak rozpoznać antyki? ZDJĘCIA

2014-11-06 12:46

Meble w stylu Ludwika XIV cechują się reprezentacyjnym charakterem, monumentalizmem formy i bogactwem detalu. Co ciekawe, estetyka mebli Ludwika XIV, która stała się kulminacją sztuki baroku, stanowi nie tyle wyraz gustu Króla Słońce, co odbicie jego... filozofii politycznej.

Spis treści

  1. Styl Ludwika XIV: cechy mebli ludwikowskich
  2. Czytaj więcej o antykach i oglądaj zdjęcia >>
  3. Krzesła i fotele w stylu Ludwika XIV
  4. Łóżka w stylu Ludwika XIV
  5. Stoły, stoliki i biurka w stylu Ludwika XIV
  6. Szafy i komody w stylu Ludwika XIV
  7. Poznaj meble ludwikowskie – antyki w stylu Ludwika XV, Ludwika XVI, Ludwika Filipa...

Styl Ludwika XIV rozwinął się i osiągnął swą pełnię w trakcie przebudowy Wersalu, dawnego zameczku myśliwskiego Ludwika XIII, na baśniowy „Pałac Słońca” – olśniewającą rezydencję nie tylko króla, ale i kilkunastu tysięcy dworzan oraz całych zastępów służby. Podobnie jak architektura pałacu i ukształtowanie ogrodów, wystrój reprezentacyjnych wnętrz miał świadczyć o wielkości monarchy jako znakomitego stratega, opiekuna rolnictwa i przemysłu oraz patrona sztuki i nauki.

Estetyka nazwana później stylem Ludwika XIV odzwierciedlała więc niemalże boski status monarchy absolutnego. Co ciekawe, sam władca najlepiej czuł się we wnętrzach o skromniejszym wystroju. Dekoracja jego apartamentów prywatnych bardzo wyraźnie kontrastowała ze splendorem głównych sal Wersalu. Kto zaś zwiedzał Wersal, wie, miał okazję naocznie się przekonać, jak zmieniały się meble ludwikowskie – luksusowe sprzęty wykonywane w stylu Ludwika XIV, następnie Ludwika XV i Ludwika XVI, a już po restauracji Burbonów – w stylu Ludwika Filipa.

Styl Ludwika XIV: cechy mebli ludwikowskich

Meble w stylu Ludwika XIV charakteryzuje wspaniałość kształtu i bogactwo zdobień. Są luksusowe, ich ukształtowanie dąży jednak nie do wygody użytkownika, lecz do reprezentacyjności. Stąd m.in. bierze się absolutna symetria mebli w stylu Ludwika XIV, z tego też powodu zwłaszcza w ukształtowaniu szaf i komód, ale i w bryłach krzeseł czy stołów widać inspiracje architektoniczne, które skutkują monumentalizmem formy.

Charakterystyczną cechą mebli w stylu Ludwika XIV jest ponadto przeskalowanie, widoczne m.in. w zgigantyzowanych gabarytach szaf czy komód oraz w wyciągniętych w górę zapleckach foteli.

Nogi mebli w stylu Ludwika XIV są proste, ozdobnie toczone, lub konsolowe – wygięte. Spinające je krzyżaki początkowo miały tradycyjny kształt litery H, szybko jednak wyewoluowały ku bardziej eleganckiej formie iksowatej.

Zdobienia mebli w stylu Ludwika XIV łączą w sobie różne techniki. Jedne były okleinowane, intarsjowane lub zdobione tzw. markieterią Bulle'a, a ponadto dekorowane okuciami ze złoconego brązu. Inne – w całości złocone. Skromniejsze szlacheckie i mieszczańskie meble w stylu Ludwika XIV wykonywano z politurowanego drewna orzecha, dębu lub kasztanowca, rzadziej z hebanu lub drewna drzew owocowych. Ich monumentalne formy ożywiała snycerka.

Motywy dekoracyjne znamienne dla stylu Ludwika XIV mają proweniencję antyczną, a pierwotnie służyły symbolizowaniu wszechmocy Króla Słońce. Należą do nich girlandy owoców i kwiatów, palmety, liście akantu, wieńce laurowe, instrumenty muzyczne, lwie głowy oraz zbroje, broń i trofea wojenne. Modną dekorację mebli stanowiły w tym czasie także chińskie i japońskie panneaux z laki.

Czytaj więcej o antykach i oglądaj zdjęcia >>

Jak inwestować w antyki, by zyskać, a nie stracić? >>

Meble antyczne i starocie do renowacji. Co warto kupić, czego nie? >>

Antyki do renowacji: tkaniny, porcelana, platery i inne. Co warto kupić, czego nie? >>

Krzesła i fotele w stylu Ludwika XIV

Styl Ludwika XIV właściwie nie zna mebli do siedzenia innych niż jednoosobowe; kanapy dwuosobowe należą do wyjątków. Główną rolę grają tu fotele – raczej głębokie, o silnie podwyższonym zaplecku odchylonym nieco do tyłu, najczęściej też oddzielonym od siedzenia wąskim prześwitem. I siedziska, i oparcia foteli w stylu Ludwika XIV są przeważnie w całości tapicerowane – jedyne widoczne części drewniane to podłokietniki i nogi o dekoracyjnej formie.

Nóżki foteli w stylu Ludwika XIV mają albo kształt czworobocznej tralki, albo formę konsolową. Spina je ozdobna, krzywoliniowa łączyna na planie litery H lub X. Niekiedy noga mebla płynnie przechodzi w element dźwigający podłokietnik. Co się zaś tyczy podłokietników, te bywają otwarte lub wypełnione obiciem tapicerskim.

Krzesła w stylu Ludwika XIV w zasadzie powtarzają kształty foteli w drobniejszych, lżejszych formach. Dla epoki charakterystyczne są też taborety – również składane.

Łóżka w stylu Ludwika XIV

Łóżka w stylu Ludwika XIV mają drewnianą ramę pokrytą tkaniną. Nad nimi w XVII wieku umieszczano baldachim – wiszący od ściany albo wsparty na czterech kolumnach. Strojny baldachim podkreślał status osoby pod nim śpiącej, ale wyrósł z potrzeby izolowania łóżka od przeciągów.

Zarówno meble do spania, jak i meble do siedzenia w epoce Ludwika XIV dekorowano rozmaitymi tkaninami – grubymi gobelinami, ciężkimi aksamitami, albo przeciwnie – lekkimi, eleganckimi adamaszkami. Do obijania mebli do siedzenia we wnętrzach reprezentacyjnych stosowano też tłoczoną i barwioną lub złoconą skórę.

Stoły, stoliki i biurka w stylu Ludwika XIV

W epoce Ludwika XIV stoły stają się meblami monumentalnymi. Ich ozdobą są dekoracyjnie opracowane krzyżaki, podobnie jak w przypadku innych sprzętów ewoluujące od dawniejszej formy litery H ku kształtowi iksowatemu.

Obok dużych stołów centralnych w epoce Ludwika XIV pojawiają się stoły przyścienne – konsole, zdobione podobnie jak tamte. W tym okresie też z dawnych stojaków na pochodnie i lampy rodzi się nowy typ mebla: gerydon, czyli wysoki stolik o proporcjonalnie małym blacie służący za bazę dla wazonów z kwiatami i innych elementów dekoracyjnych.

Ze stylem Ludwika XIV wiąże się ewolucja mebli do pracy. Nowym typem takiego mebla jest tzw. biurko Mazarin – trójdzielne, z zabudowaną od zewnątrz przestrzenią na nogi zlokalizowaną pomiędzy dwiema szafkami zawierającymi szuflady. W typowym biurku Mazarin każda z szafek ma cztery nogi spięte dekoracyjnym krzyżakiem. 

Szafy i komody w stylu Ludwika XIV

Szafy ubraniowe w stylu Ludwika XIV mają prostopadłościenną formę, od góry zamkniętą przeważnie rozbudowanym gzymsem. Podobnie jak i inne meble tego czasu, wspierają się na dekoracyjnych nogach spiętych ozdobnie opracowanym krzyżakiem.

Epoka Ludwika XIV to okres narodzin komody. Wynalezienie tego nowego typu mebla skrzyniowego z szufladami, pierwotnie opartego na dość wysokich nogach, przypisuje się André Charles'owi Bulle'owi. Komoda zastąpiła używane wcześniej kufry.

Meble towarzyszące stołowi w pomieszczeniach jadalnych są raczej niskie – mają formę bufetu.

Poznaj meble ludwikowskie – antyki w stylu Ludwika XV, Ludwika XVI, Ludwika Filipa...