Koper ogrodowy - Anethum graveolens

Koper ogrodowy (ang. Dill) to roślina jednoroczna z rodziny selerowatych (Apiaceae). Wywodzi się z rejonów Morza Śródziemnego. Dorasta do 90-120 cm wysokości; ma proste, nagie, rozgałęzione, dęte łodygi skrętolegle pokryte pierzastymi, delikatnymi, zielonymi liśćmi o pochwiastych nasadach. Czasem większa ilość nalotu woskowego sprawia, że liście mają niebieskawy odcień.

Spis treści

1. Koper ogrodowy - opis
2. Koper ogrodowy - uprawa
3. Koper ogrodowy właściwości i zastosowanie

Koper ogrodowy - opis

W lipcu koper ogrodowy wykształca na szczytach łodyg baldachowate kwiatostany do 20 cm średnicy, złożone z licznych mniejszych baldaszków, w których znajdują się drobne, żółte gwiazdkowate kwiaty. Koper jest rośliną jednopienną, kwiaty męskie i żeńskie dojrzewają równocześnie. Kwitnie od lipca do września, jest owadopylny, po zapyleniu i zapłodnieniu zawiązuje soczewkowate owoce 3–5 mm długości, złożone z 2 rozłupek.

Koper ogrodowy - uprawa

Koper ogrodowy jest łatwy w uprawie, najlepiej rośnie na słonecznych, umiarkowanie wilgotnych stanowiskach. Nie ma większych wymagań glebowych, ale lubi podłoże dobrze spulchnione, żyzne i przepuszczalne. Rozmnaża się go generatywnie – przez nasiona wysiewane wiosną bezpośrednio do gruntu. Ze względu na krótki okres wegetacyjny (45–50 dni), kolejne wysiewy można przeprowadzać do jesieni.

Zobacz galerię 7 zdjęć

Autor: GettyImages

Koper ogrodowy rośnie na grządce obok sałaty

Koper ogrodowy właściwości i zastosowanie

Koper ogrodowy jest ceniony głównie za swój słodkawo-korzenny aromat, który zawdzięcza obecności olejku eterycznego, w którego skład wchodzą m.in. karwon, limonen, felandren, terpin. Uprawia się go jako roślinę przyprawową na zbiór liści, które stosuje się jako dodatek do różnych potraw, np. zup, ziemniaków, sosów, ryb, sałatek. Gotowanie bądź smażenie liści kopru powoduje zanik jego aromatu, dlatego koper dodajemy na końcu przyrządzania potrawy. Ś

wieże liście można uszczykiwać z rośliny przez cały okres jej wzrostu, ale największy zbiór uzyskamy do momentu kwitnienia. Koper ogrodowy uprawiany na liście można zbierać już po około 4 tygodniach od wysiewu (przy chłodnej wiośnie okres ten może być nieco dłuższy). Ścięte świeże liście kopru przechowywane w temperaturze pokojowej szybko więdną i po 1–2 dniach żółkną, zasychają i nie nadają się do spożycia. Warto więc liście drobno pokroić i zamrozić, można je też zasuszyć.Do przygotowania kiszonek (m.in. z ogórków) wykorzystuje się całe rośliny kopru, łącznie z korzeniem i kwiatostanem. Uprawiając koper na taki zbiór pamiętajmy, by przy wcześniejszym uszczykiwaniu liści zawsze pozostawiać górną część pędu, gdzie znajduje się stożek wzrostu – jeśli go usuniemy, roślina nie wypuści pędu kwiatostanowego i zacznie zamierać.

Koper ogrodowy jest cenioną rośliną leczniczą – surowcem są owoce – Fructus Anethi, zbierane po całkowitym dojrzeniu (w sierpniu). Zbiera się całe owocostany, które następnie suszy się i omłaca. Dzięki zawartości wielu cennych związków czynnych (olejek eteryczny, olej tłusty, związki białkowe, kwasy wielofenolowe, flawonoidy i związki kumarynowe: eskuletyna, ubelliferon, skopoletyna, sole mineralne) owoc kopru ma działanie rozkurczowe na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, dróg żółciowych i moczowych. Pobudza też wydzielanie soku żołądkowego i poprawia przyswajalność składników pokarmowych oraz hamuje rozwój szkodliwych drobnoustrojów w jelitach. Dodatkowo pobudza czynność gruczołów mlekowych u matek karmiących, a przenikając do mleka matki, wywołuje słabe działanie wiatropylne u niemowląt. Owoc kopru jest stosowany w postaci naparów, które zaleca się przede wszystkim w zaburzeniach trawiennych. Ze względu na swoje łagodne działanie, w określonych dawkach może być stosowany nawet u niemowląt (szczególnie na bolesne kolki i wzdęcia).

Koper ogrodowy można wykorzystywać także jako roślinę ozdobną o oryginalnym, dekoracyjnym pokroju. Doskonale nadaje się m.in. do wielogatunkowych zestawień w ogródkach ziołowych, ale może być z powodzeniem wykorzystywany jako tło lub dekoracyjne wypełnienie na rabatach, rosnąc między innymi roślinami jednorocznymi lub bylinami. Najlepiej prezentuje się w naturalistycznych założeniach ogrodowych oraz w ogrodach w stylu wiejskim i swobodnym.

Poznaj też: koper włoski