Spis treści
- PRL–owski dizajn – estetyka z potrzeby i sprytu
- Ikona polskiego designu: fotel 366 Chierowskiego
- Ile kosztuje dziś fotel 366?
- Zajączek i Lisek – inne legendy PRL
- RM58 – kosmiczna ikona
- Tulipan, Muszelka, Lębork – mniej znane, ale wyjątkowe
- GFM, typ 345, „UFO” – elita PRL–owskiej awangardy
- Co decyduje o wartości fotela z PRL–u?
- Drugie życie z duszą – renowacja mebli z epoki
- Kultowe fotele z PRL. Zdjęcia
PRL–owski dizajn – estetyka z potrzeby i sprytu
Polska Rzeczpospolita Ludowa nie była synonimem luksusu. Surowy socjalizm i planowa gospodarka nie sprzyjały rozwojowi przemysłu meblarskiego w stylu zachodnim. A jednak właśnie w tamtym okresie powstały meble PRL, które dziś uchodzą za perełki designu – skromne, ale funkcjonalne, nowoczesne w formie, przy tym ekonomiczne i wytrzymałe.
Polskie wzornictwo użytkowe z lat 50. i 60. XX w. wyrastało z potrzeby stworzenia dostępnych, estetycznych i praktycznych rozwiązań dla mas. Uznani projektanci, tacy jak Józef Chierowski, Zenon Bączyk, Rajmund Teofil Hałas czy Teresa Kruszewska, mieli za zadanie projektować przedmioty tanie w produkcji, trwałe i funkcjonalne.
W efekcie powstały formy niezwykle oszczędne, ale zarazem eleganckie, idealnie wpisujące się dziś w estetykę stylu mid–century modern.
PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ: Gdzie kupić meble z PRL? Jakie meble z PRL-u są poszukiwane? Poradnik dla miłośników retro
Ikona polskiego designu: fotel 366 Chierowskiego
Bezsprzecznym królem polskich foteli z czasów PRL jest model 366, zaprojektowany przez Józefa Chierowskiego w 1962 r. Po pożarze hal produkcyjnych w Świebodzicach to właśnie ten projekt – dzięki prostej i ekonomicznej konstrukcji – wybrano do masowej produkcji. Efekt? Z Dolnośląskich Fabryk Mebli wyjechało ponad 500 tys. egzemplarzy!
Dzięki kompaktowym rozmiarom fotel idealnie wpisywał się w ciasne przestrzenie blokowych mieszkań. Miał proste linie, obłe podłokietniki i lekko pochylone, drewniane nóżki – znaki rozpoznawcze, które dziś identyfikuje każdy pasjonat retro designu.
Ile kosztuje dziś fotel 366?
Na rynku wtórnym oryginały z lat 60. czy 70. można znaleźć w przedziale od 100 do 1500 zł, zależnie od ich stanu. Po renowacji ceny sięgają nawet 3 tys. zł.
Wznowiona produkcja pod marką 366 Concept oferuje nowe egzemplarze za kwoty od 3 tys. zł wzwyż, w zależności od tkaniny i wykończenia.
Zajączek i Lisek – inne legendy PRL
Fotel „Zajączek” (znany dziś także jako „Bunny”) to mniej znany, ale równie urokliwy model. Formalnie typ 300–177 przypisywany jest Chierowskiemu, choć nie ma na to jednoznacznych dowodów.
Był produkowany m.in. przez Świebodzińskie i Gościcińskie Fabryki Mebli. Charakteryzował się kanciastą formą oraz podłokietnikami przypominającymi zajęcze uszy.
Ceny oryginałów to dziś 120–3000 zł, a po renowacji mogą przekraczać nawet 3 tys. złotych.
„Lisek”, czyli typ 300–190 autorstwa Henryka Lisa, to następca sukcesu fotela 366. Miał smukłe, bukowe nóżki i nieco bardziej rozbudowaną konstrukcję.
Produkowany był w kilku fabrykach, co skutkuje dużą różnorodnością wykończeń. Dziś „Liska” można znaleźć w serwisach aukcyjnych już od 280 zł, ale ceny zadbanych egzemplarzy osiągają do 2,5 tys. zł po odrestaurowaniu.
i
RM58 – kosmiczna ikona
Fotel RM58, zaprojektowany przez Romana Modzelewskiego w 1958 r., to prawdziwa perełka. Jego przypominająca organiczna forma była nowatorska nawet na tle światowego wzornictwa.
Wykonany z laminatu poliestrowo–szklanego zdobył uznanie samego Le Corbusiera, a jeden z prototypów trafił do kolekcji Muzeum Wiktorii i Alberta w Londynie.
Mimo niewątpliwego prestiżu model nie doczekał się seryjnej produkcji w czasach PRL. Dopiero w 2012 r. dzięki inicjatywie Studia Vzór – RM58 powrócił do obiegu.
Dziś produkowany jest na nowo, a jego cena sięga od 3 – 7,5 tys. zł w zależności od wersji.
PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ: Metamorfoza mieszkania z PRL. Postawiono na styl retro i zieloną kanapę w salonie
Tulipan, Muszelka, Lębork – mniej znane, ale wyjątkowe
W latach 70. pojawił się projekt Tulipan autorstwa Teresy Kruszewskiej. Produkowano go w Zakładach Mebli Giętych w Radomsku. Czerwony kielich kwiatu, tapicerowany tkaniną, wyróżniał się na tle surowych form epoki. Dziś ten model jest rzadkością i trudno znaleźć historyczne egzemplarze nawet w serwisach aukcyjnych.
Jego produkcję wznowiła jednak firma Fameg. Ceny Tulipana rozpoczynają się od 2,6 tys, zł.
Z kolei fotel muszelka będący klubowym, obrotowym modelem na 4–ramiennej podstawie charakteryzował się otworem między oparciem a siedziskiem. Choć mniej znany, cieszy się popularnością wśród kolekcjonerów – ceny zależą od wersji i renowacji, zaczynają się od 1200 zł.
Model „Lębork”, którego autorstwa nie udało się dotąd ustalić, wyróżniał się charakterystyczną tapicerką i czarnymi nogami. Nielicznie zachowane egzemplarze są dziś obiektami pożądania – na aukcjach osiągają ceny nawet do 4 – 5 tys. zł.
PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ: Jak urządzić wnętrze w stylu PRL? Wraca na nie moda! Zdjęcia
GFM, typ 345, „UFO” – elita PRL–owskiej awangardy
Gościcińska Fabryka Mebli (GFM) wydała na świat kilka wyjątkowych modeli – m.in. GFM–87 typ 300–203 autorstwa Juliusza Kędziorka i GFM–142 Edmunda Homy. Ich organiczne, obłe formy często mylone są ze skandynawskim designem.
Mimo niewielkiej produkcji, zachowały się egzemplarze, które obecnie potrafią kosztować od 1800 do nawet 3 tys. zł.
Model typ 345 zaprojektowany przez duet Janinę Jędrachowicz i Konrada Racinowskiego to kolejna perełka – choć był produkowany przez kilka lat, dziś jego znalezienie graniczy z cudem. W momencie publikacji artykuły w serwisie Allegro dostępny jest jeden egzemplarz za 1600 zł, ale w raczej kiepskich stanie. Koszt odnowionego egzemplarza to nawet 7,5 tys. zł.
Inspirowane stylistyką space age fotele PRL „UFO” to prawdziwe rarytasy. Okrągłe siedziska, metalowe nóżki, futurystyczne linie – to wszystko sprawia, że oryginały sprzedawane są za od 1000 zł wzwyż w zależności od stanu.
PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ: Jak wyglądało typowe mieszkanie w stylu PRL? Nostalgiczne, stare zdjęcia
Co decyduje o wartości fotela z PRL–u?
Na wartość kolekcjonerską i użytkową takich mebli wpływa kilka czynników:
- oryginalność konstrukcji – im mniej zmian wprowadzono w czasie renowacji, tym lepiej
- stan zachowania – szczególnie cenne są egzemplarze z zachowaną oryginalną tapicerką lub drewnianymi podłokietnikami bez śladów pęknięć
- nazwisko projektanta – modele zaprojektowane przez uznanych twórców cieszą się większym uznaniem
- trend i moda – zainteresowanie designem PRL przekłada się na wzrost popytu i cen
Drugie życie z duszą – renowacja mebli z epoki
Coraz więcej osób decyduje się na samodzielne odnawianie mebli z PRL–u lub zleca to wyspecjalizowanym pracowniom. Na popularności zyskały blogi i kanały YouTube poświęcone renowacji, gdzie krok po kroku można nauczyć się, jak wymienić pasy tapicerskie, oczyścić drewno czy dobrać stylową tkaninę.
Specjaliści z pracowni takich jak Nowohuckie Renowacje czy Meblove Kreacje oferują nie tylko renowację, ale również stylizację zgodną z aktualnymi trendami.
Kultowe fotele z PRL. Zdjęcia
PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ: Ikony designu PRL: Meble, które przetrwały próbę czasu
