Spis treści
Czy podkładki pod talerze są w ogóle potrzebne?
Podkładki pod talerze (maty stołowe, maty pod talerze) to element nakrycia stołu, który pełni dwie funkcje: ochronną i dekoracyjną:
- Chronią blat stołu czy barku przed zabrudzeniem, zarysowaniem, uszkodzeniem w wyniku działania wysokiej temperatury.
- Urozmaicają nakrycie stołu, dodają mu elegancji, podkreślają aranżację stołu i wystrój wnętrza.
Podkładki pod talerze to nie wymysł ostatnich czasów, bo są znane od dziesiątek lat. Znane były w formie tzw. podtalerzy, początkowo wyrabianych z gliny, kamienia, czasem i drewna, a potem z porcelany (od XVIII wieku). Z kolei np. podstawek pod kufle do piwa zaczęto używać w połowie XIX wieku.
Podkładki pod talerze pojawiły się głównie z powodu praktycznych, czyli jako odpowiedź na potrzebę chronienia blatów, na których stawia się naczynia z potrawami i napojami. Ochrona blatów była szczególnie istotna w przypadku stołów kosztownych, czyli ze szlachetnego drewna, fornirowanych, politurowanych, misternie wykonanych. Wtedy zaplamienie czy zarysowanie blatu często oznaczało trwałe uszkodzenie. Płaski przedmiot między naczyniem a blatem był więc nie do przecenienia. Z czasem ich funkcja ozdobna rosła, bo dostrzeżono wpływ ich wyglądu i wykonania na wystrój stołu, a nawet jadalni. Stały się więc elementem nakrycia stołu eleganckiego, podczas oficjalnych uroczystości. Najczęściej są to podkładki z tkaniny, pięknie wykonane i zdobione. A z czasem obok tych tkaninowych pojawiły się praktyczne podkładki z innych materiałów, do użytku codziennego. Warto więc pamiętać o tym detalu i mieć go na swoim stole, zarówno kuchennym, jak i jadalnianym.
ZOBACZ TAKŻE: 40 najpiękniejszych kubków na jesień. Przegląd oferty 2025 z sieciówek i nie tylko
Podkładki pod talerze są nadal na topie
Obecnie sklepy sieciowe oraz niezależne, a także serwisy z rękodziełem oferują podkładki pod talerze w setkach wzorów i odmian. To także świadczy o tym, jak jest to popularny element nakrycia stołu. Są na tyle duże, by swobodnie stanęło na nim nakrycie obiadowe. Podkładki pod talerze są dostępne w najróżniejszych kształtach, kolorach i wzorach, wykonane z różnorodnych materiałów i w różnych stylach. Spokojnie więc można je dobrać do potrzeb oraz do wystroju wnętrza, tak by nakryty stół zachwycał. Warto mieć dwa czy trzy zestawy podkładek (zdecydowana większość jest stosunkowo tania), bo dzięki nim można szybko odmieniać wygląd stołu i wnętrza.
- Podkładki pod talerze najczęściej wykonuje się z drewna, trawy morskiej, sklejki, tworzywa sztucznego, tkaniny, korka, MDF-u, szkła, sznurka, filcu, bambusa, włóczki itd. Najczęściej są prostokątne albo okrągłe czy owalne, ale też spotyka się podkładki o nieregularnym kształcie, np. liścia, kwiatu itp.
- Niektóre podkładki są jednorodne materiałowo, a inne łączone, np. na korku jest papier czy tworzywo sztuczne z nadrukiem lub bez, które zabezpieczono warstwą folii.
- Niektóre podkładki są miękkie, np. uszyte z tkaniny czy zrobione z cienkiego plastiku albo wyplecione z trawy czy juty. Inne zaś sztywne, np. ze sklejki, tworzywa sztucznego, korka zwykłego czy laminowanego, lakierowanego MDF-u itp.
- Spotyka się też podkładki jednostronne, gdzie spód obojętny a wierzch zdobiony, oraz dwustronne (w kompletach), gdzie obie strony są zdobione, co daje możliwość modyfikacji stołu.
- Podkładki są produkowane w najróżniejszych stylach i wzorach, co sprawia, że każdy może znaleźć coś dla siebie.
Jakie podkładki pod talerz na co dzień wybrać, by były praktyczne?
Wybór podkładki pod talerz od strony praktycznej zależy od naszych potrzeb i życia, jakie prowadzimy. Jeśli np. w domu są wyłącznie dorośli, spokojnie można kupić podkładki mniej odporne na zabrudzenia czy trudniejsze w czyszczeniu, np. z tkaniny, plecionek, sklejki itp., bo można założyć, że dorośli domownicy nie będą tak często ich plamić, jak dzieci. W przypadku małych dzieci lub osób o mniejszej sprawności nie będą one praktyczne. Wtedy lepiej wybrać odporne i łatwe w utrzymaniu w czystości, np. z tworzywa sztucznego albo choćby laminowane czy lakierowane.
Jak dobrać styl podkładek pod talerze do okazji i wnętrza?
Podkładki pod talerze można podzielić na te używane na co dzień oraz na te szykowne.
- Podkładki eleganckie to wyłącznie te tekstylne ze szlachetnych tkanin albo ich udanych imitacji, starannie uszyte. Można nimi zastąpić obrus podczas uroczystych posiłków, zwłaszcza jeśli blat pięknego stołu warto wyeksponować. Najczęściej są prostokątne jako że należą do najwygodniejszych. Tkanina powinna być z jednej strony delikatna, by prezentowała się subtelnie, lecz z drugiej na tyle gruba, by nie marszczyła się i pozwalała na bezgłośne odstawianie kieliszków na stół. Tkaninowe podkładki mogą być gładkie, żakardowe, adamaszkowe. Zawsze powinny mieć starannie wykończony brzeg, odszyty z marginesem lub wykończony dodatkowo elegancką lamówką itp. Jednolite, dyskretnie ozdobione i w stonowanym odcieniu będą stosowne na różne okazje i podkreślą wyjątkowość chwili.
- Podkładki do codziennego użytku mogą być z różnych materiałów oraz w najróżniejsze wzory. Tekstylne o płóciennym splocie czy tkane w jodełkę lub grubsze pikowane sprawdzą się doskonale. Mogą być plastikowe, korkowe, bambusowe, wyplatane itp. Przy wyborze podkładek na co dzień można pofolgować wyobraźni, choć to nie znaczy, że warto się zdać na przypadek.
Pamiętajmy, że codzienne podkładki pod talerze to element, który rzuca się w oczy. W kuchni czy jadalni często pozostawiamy je na blacie posiłku, by czekały na kolejny. Warto więc dopasować je do wystroju wnętrza. Oto kilka wskazówek:
- Najmniej estetyczne są z reguły podkładki z cieniutkiego plastiku.
- Podkładki pod talerze w realistyczne nadruki owoców, warzyw, kwiatów, przypraw czy... zwierzątek lub roślin, poza nielicznymi wyjątkami (delikatne jak ryciny z zielnika, motywy przedstawione jak na danej porcelanie), na ogół są kiczowate, wyglądają tandetnie. Wzory florystyczne i faunistyczne przetworzone, schematyczne itp. z reguły prezentują się lepiej.
- Podkładki z nadrukiem znanych obrazów czy krajobrazowych „pocztówek” także z reguły są kiczowate. Jeśli już, to wybierz takie z efektownie przedstawionym fragmentem dzieła sztuki, np. częścią motywu Williama Morrisa, gotowym projektem Lesley Anne Ivory itp.
- Wzory geometryczne są stosunkowo bezpieczne. Wszelkie kratki, groszki, prążki i paski zawsze będą dobrze się prezentowały na stole.
- Tkaninowe podkładki pod talerze do codziennego użytku mogą być gładkie, we wzory kwiatowe, ale raczej nie wybierajmy takich kojarzących się np. z bielizną pościelową delikatnych łączek. Najlepsza będzie tkanina do prania w 60°C.
- Stonowana, naturalna kolorystyka odnajdzie się w każdym wnętrzu. Podkładki w spokojnych barwach łatwiej też ograć aranżacyjnie. Są tez bardziej uniwersalne.
- Podkładki plecione z juty czy trawy morskiej albo zrobione ze słomy czy bambusa będą odpowiednie do wnętrz nowoczesnych z duchu eko, skandynawskim, boho, japandi, wiejskim. Są bardzo modne, ale pamiętajmy, że trudniej się je czyści od gładkich z tworzywa sztucznego czy laminowanego korka.
Podkładki pod talerze hand made
Wśród gotowej oferty rynkowej są dostępne także podkładki pod talerze wykonane ręczne, np. zrobione szydełkiem, z filcu, sklejki itp. Może nie należą do najtańszych, ale są wyjątkowe. Można je dostać na platformach internetowych oferujących prace rękodzielnicze oraz rzeczy z drugiej ręki, a także na profilach Facebooka czy na Instagramie.
Warto jednak pokusić się o samodzielne wykonanie podkładek pod talerze. Nie trzeba mieć do tego wyjątkowych umiejętności – zresztą, trening czyni mistrza, prawda?
- Najprościej jest zrobić je szydełkiem ze sznurka, np. bawełnianego z poliestrowym rdzeniem, w formie rozety. Im będzie on grubszy, tym podkładka bardziej zyska na grubości. Oczka powinny być ścisłe, by podkładka miała odpowiednią sztywność. Można ją wykończyć na gładko albo w ząbki.
- Bawełniana linka o śr. ok. 5 mm będzie też dobrym tworzywem: zwijaj ją w spiralę, sklejając klejem na gorąco. Dla pewności można ją od spodu dodatkowo podszyć czy podkleić.
- Wytnij podkładkę z kawałka filcu albo sklejki (tu przyda się też wyrzynarka).
- Filcowe kuleczki można ze sobą skleić albo zszyć w kształt prostokąta albo koła.
- Uszyj podkładkę z resztek tkanin bawełnianych, tworząc gładki projekt albo rodzaj patchworku. Jeśli chcesz, by podkładka była grubsza, zrób poliestrowe wypełnienie.
- Można też zrobić ceramiczną podkładkę z gliny samoutwardzalnej, lecz jej spód warto podkleić filcem, by nie rysował blatu.
