Stylowe meble: Ludwik XIV. Jak rozpoznać antyki? ZDJĘCIA
Meble w stylu Ludwika XIV cechują się reprezentacyjnym charakterem, monumentalizmem formy i bogactwem detalu. Co ciekawe, estetyka mebli Ludwika XIV, która stała się kulminacją sztuki baroku, stanowi nie tyle wyraz gustu Króla Słońce, co odbicie jego... filozofii politycznej.
Autor: Coyau/Wikimedia Commons/CC-BY-SA-3.0
Baldachim w stylu Ludwika XIV. Bogactwu dekoracji snycerskiej towarzyszy bardzo formalne wykorzystanie tkaniny.
Spis treści
- Styl Ludwika XIV: cechy mebli ludwikowskich
- Czytaj więcej o antykach i oglądaj zdjęcia >>
- Krzesła i fotele w stylu Ludwika XIV
- Łóżka w stylu Ludwika XIV
- Stoły, stoliki i biurka w stylu Ludwika XIV
- Szafy i komody w stylu Ludwika XIV
- Poznaj meble ludwikowskie – antyki w stylu Ludwika XV, Ludwika XVI, Ludwika Filipa...
Styl Ludwika XIV rozwinął się i osiągnął swą pełnię w trakcie przebudowy Wersalu, dawnego zameczku myśliwskiego Ludwika XIII, na baśniowy „Pałac Słońca” – olśniewającą rezydencję nie tylko króla, ale i kilkunastu tysięcy dworzan oraz całych zastępów służby. Podobnie jak architektura pałacu i ukształtowanie ogrodów, wystrój reprezentacyjnych wnętrz miał świadczyć o wielkości monarchy jako znakomitego stratega, opiekuna rolnictwa i przemysłu oraz patrona sztuki i nauki.
Estetyka nazwana później stylem Ludwika XIV odzwierciedlała więc niemalże boski status monarchy absolutnego. Co ciekawe, sam władca najlepiej czuł się we wnętrzach o skromniejszym wystroju. Dekoracja jego apartamentów prywatnych bardzo wyraźnie kontrastowała ze splendorem głównych sal Wersalu. Kto zaś zwiedzał Wersal, wie, miał okazję naocznie się przekonać, jak zmieniały się meble ludwikowskie – luksusowe sprzęty wykonywane w stylu Ludwika XIV, następnie Ludwika XV i Ludwika XVI, a już po restauracji Burbonów – w stylu Ludwika Filipa.
Styl Ludwika XIV: cechy mebli ludwikowskich
Meble w stylu Ludwika XIV charakteryzuje wspaniałość kształtu i bogactwo zdobień. Są luksusowe, ich ukształtowanie dąży jednak nie do wygody użytkownika, lecz do reprezentacyjności. Stąd m.in. bierze się absolutna symetria mebli w stylu Ludwika XIV, z tego też powodu zwłaszcza w ukształtowaniu szaf i komód, ale i w bryłach krzeseł czy stołów widać inspiracje architektoniczne, które skutkują monumentalizmem formy.
Charakterystyczną cechą mebli w stylu Ludwika XIV jest ponadto przeskalowanie, widoczne m.in. w zgigantyzowanych gabarytach szaf czy komód oraz w wyciągniętych w górę zapleckach foteli.
Nogi mebli w stylu Ludwika XIV są proste, ozdobnie toczone, lub konsolowe – wygięte. Spinające je krzyżaki początkowo miały tradycyjny kształt litery H, szybko jednak wyewoluowały ku bardziej eleganckiej formie iksowatej.
Zdobienia mebli w stylu Ludwika XIV łączą w sobie różne techniki. Jedne były okleinowane, intarsjowane lub zdobione tzw. markieterią Bulle'a, a ponadto dekorowane okuciami ze złoconego brązu. Inne – w całości złocone. Skromniejsze szlacheckie i mieszczańskie meble w stylu Ludwika XIV wykonywano z politurowanego drewna orzecha, dębu lub kasztanowca, rzadziej z hebanu lub drewna drzew owocowych. Ich monumentalne formy ożywiała snycerka.
Motywy dekoracyjne znamienne dla stylu Ludwika XIV mają proweniencję antyczną, a pierwotnie służyły symbolizowaniu wszechmocy Króla Słońce. Należą do nich girlandy owoców i kwiatów, palmety, liście akantu, wieńce laurowe, instrumenty muzyczne, lwie głowy oraz zbroje, broń i trofea wojenne. Modną dekorację mebli stanowiły w tym czasie także chińskie i japońskie panneaux z laki.
Czytaj więcej o antykach i oglądaj zdjęcia >>
Jak inwestować w antyki, by zyskać, a nie stracić? >>
Meble antyczne i starocie do renowacji. Co warto kupić, czego nie? >>
Antyki do renowacji: tkaniny, porcelana, platery i inne. Co warto kupić, czego nie? >>
Autor: Marcin Czechowicz
W salonie kremowa kanapa marki Kler obok angielskiej komody jest wyznaczkimiem strefy wypoczynkowej. Komodę zdobią dwie zabytkowe lampy naftowe. Nad nimi Kulig – obraz Czesława Wasilewskiego, popularnego w okresie międzywojennym malarza warszawskiego, autora obrazów o tematyce rodzajowej.
Krzesła i fotele w stylu Ludwika XIV
Styl Ludwika XIV właściwie nie zna mebli do siedzenia innych niż jednoosobowe; kanapy dwuosobowe należą do wyjątków. Główną rolę grają tu fotele – raczej głębokie, o silnie podwyższonym zaplecku odchylonym nieco do tyłu, najczęściej też oddzielonym od siedzenia wąskim prześwitem. I siedziska, i oparcia foteli w stylu Ludwika XIV są przeważnie w całości tapicerowane – jedyne widoczne części drewniane to podłokietniki i nogi o dekoracyjnej formie.
Nóżki foteli w stylu Ludwika XIV mają albo kształt czworobocznej tralki, albo formę konsolową. Spina je ozdobna, krzywoliniowa łączyna na planie litery H lub X. Niekiedy noga mebla płynnie przechodzi w element dźwigający podłokietnik. Co się zaś tyczy podłokietników, te bywają otwarte lub wypełnione obiciem tapicerskim.
Krzesła w stylu Ludwika XIV w zasadzie powtarzają kształty foteli w drobniejszych, lżejszych formach. Dla epoki charakterystyczne są też taborety – również składane.
Łóżka w stylu Ludwika XIV
Łóżka w stylu Ludwika XIV mają drewnianą ramę pokrytą tkaniną. Nad nimi w XVII wieku umieszczano baldachim – wiszący od ściany albo wsparty na czterech kolumnach. Strojny baldachim podkreślał status osoby pod nim śpiącej, ale wyrósł z potrzeby izolowania łóżka od przeciągów.
Zarówno meble do spania, jak i meble do siedzenia w epoce Ludwika XIV dekorowano rozmaitymi tkaninami – grubymi gobelinami, ciężkimi aksamitami, albo przeciwnie – lekkimi, eleganckimi adamaszkami. Do obijania mebli do siedzenia we wnętrzach reprezentacyjnych stosowano też tłoczoną i barwioną lub złoconą skórę.
Stoły, stoliki i biurka w stylu Ludwika XIV
W epoce Ludwika XIV stoły stają się meblami monumentalnymi. Ich ozdobą są dekoracyjnie opracowane krzyżaki, podobnie jak w przypadku innych sprzętów ewoluujące od dawniejszej formy litery H ku kształtowi iksowatemu.
Obok dużych stołów centralnych w epoce Ludwika XIV pojawiają się stoły przyścienne – konsole, zdobione podobnie jak tamte. W tym okresie też z dawnych stojaków na pochodnie i lampy rodzi się nowy typ mebla: gerydon, czyli wysoki stolik o proporcjonalnie małym blacie służący za bazę dla wazonów z kwiatami i innych elementów dekoracyjnych.
Ze stylem Ludwika XIV wiąże się ewolucja mebli do pracy. Nowym typem takiego mebla jest tzw. biurko Mazarin – trójdzielne, z zabudowaną od zewnątrz przestrzenią na nogi zlokalizowaną pomiędzy dwiema szafkami zawierającymi szuflady. W typowym biurku Mazarin każda z szafek ma cztery nogi spięte dekoracyjnym krzyżakiem.
Szafy i komody w stylu Ludwika XIV
Szafy ubraniowe w stylu Ludwika XIV mają prostopadłościenną formę, od góry zamkniętą przeważnie rozbudowanym gzymsem. Podobnie jak i inne meble tego czasu, wspierają się na dekoracyjnych nogach spiętych ozdobnie opracowanym krzyżakiem.
Epoka Ludwika XIV to okres narodzin komody. Wynalezienie tego nowego typu mebla skrzyniowego z szufladami, pierwotnie opartego na dość wysokich nogach, przypisuje się André Charles'owi Bulle'owi. Komoda zastąpiła używane wcześniej kufry.
Meble towarzyszące stołowi w pomieszczeniach jadalnych są raczej niskie – mają formę bufetu.
Poznaj meble ludwikowskie – antyki w stylu Ludwika XV, Ludwika XVI, Ludwika Filipa...
Autor: serwis prasowy Gutek Film
Kadr z filmu Kochanica Króla.
Autor: Ian McKellar, CC-BY-SA 2.0
Reprezentacyjny salon ze złoconymi meblami w stylu Ludwika XVI w paryskiej rezydencji-muzeum Nissim de Camondo. Meble i poszczególne ozdobne drobiazgi reprezentują już pierwszą fazę klasycyzmu, jednak gobeliny w obiciach foteli, kanap, parawanu i ścian, a także ogólna tendencja do dekoracyjności, to duch baroku.
Autor: Jean-Pierre Dalbéra, CC-BY-SA 2.0
Wnętrze w stylu Ludwika Filipa. Przy kominku fotel wolter, w rogu meridienne. Charakterystyczne kabriolowe nóżki krzeseł.
