Schody drewniane. Jak je zbudować? Jakie mają zalety, a jakie wady?
Są lekkie, z prawie niewidoczną konstrukcją, ażurowe – ze stopniami opartymi na jednej, dwóch belkach lub zamocowane między belkami. Mogą być w całości wykonane z drewna litego lub klejonego warstwowo. Dostępne są gotowe, które można kupić w sklepie lub u producenta, albo zamówić na wymiar i zlecić od razu zamontowanie schodów w domu.
Spis treści
Schody drewniane są postrzegane raczej jako część wystroju wnętrza. Montuje się je dopiero na etapie prac wykończeniowych, czyli gdy na ścianach i stropach są tynki, a wylewka betonowa na podłodze, oraz została podjęta decyzja, jaka podłoga ma być położona. Zanim wybierzemy rodzaj schodów, należy się zastanowić, jaką sumę mamy zamiar na nie przeznaczyć i jak szybko chcemy je mieć: im konstrukcja schodów będzie prostsza, gatunek drewna, z którego mają być zrobione, łatwo dostępny, tym ich koszt będzie niższy, a czas oczekiwania krótszy. Im bardziej skomplikowana konstrukcja, a gatunek drewna wyższej jakości i sprowadzany z zagranicy – tym cena będzie wyższa i termin wykonania dłuższy.
Jaka konstrukcja?
Drewniana konstrukcja jest dobrym rozwiązaniem, jeżeli chcemy mieć schody ażurowe – bez podstopnic. Takie schody mogą być kręte, oparte na słupach samonośnych lub modułowe i zwykle nie wymagają dodatkowych przygotowań konstrukcyjnych. Drewniane schody zazwyczaj mają drewniane balustrady. Kształt ich słupków może być dowolny – od prostych po ozdobnie toczone.
Schody policzkowe należą do najpopularniejszych konstrukcji schodów drewnianych. Stopnie opierają się na belkach policzkowych, a ich trzon tworzą dwie belki policzkowe dające oparcie krawędziom stopni. Belki mają zazwyczaj grubość 6-8 cm. Jeśli schody mają skomplikowany kształt, konstrukcja policzkowa jest wspomagana przez dodatkowe wsporniki, na przykład słupy. Modyfikację tej konstrukcji stanowią schody policzkowo-sztycowe. Belka policzkowa znajduje się w nich tylko z jednej strony. Od strony bardziej wyeksponowanej zamiast niej jest balustrada.
Schody wspornikowe, nazywane również siodłowymi, mają stopnie podtrzymywane w środkowej części przez jedną, dwie lub trzy belki nośne, a podnóżki są na nie nałożone. Schody są pełne, mają tradycyjny i elegancki wygląd.
Schody kręte są odmianą schodów policzkowych – część ich elementów jest giętych. Stopnie biegną promieniście wokół słupa nośnego o średnicy nie mniejszej niż 20 cm. Z drugiej strony mają oparcie na giętej belce policzkowej. Schody takie mogą być wolno stojące lub wbudowane w klatkę schodową. Zazwyczaj nie mają podstopnic, tylko same stopnice.
Schody modułowe są z powtarzalnych elementów – stopni połączonych ze wspornikami, które łączy się, nakładając na siebie jak klocki. Nie mają belek nośnych ani słupów, nie muszą być połączone ze ścianą. Moduły łączy się ze sobą śrubami wkręcanymi od spodu. Każdy moduł można podwyższyć lub obniżyć w zakresie około 3 cm. Dzięki temu łatwo dostosować wysokość schodów do wysokości pomieszczenia. Mogą przyjmować różne kształty i zajmować naprawdę mało miejsca, łatwo więc dopasować je do każdego wnętrza.
Rodzaje drewna
Od rodzaju drewna zależy nie tylko wygląd schodów, ale również ich trwałość – porządnie zrobione, z dobrego surowca mogą służyć z powodzeniem nawet 100 lat. Stopnie oraz inne elementy najczęściej wykonuje się z rodzimych gatunków drewna drzew liściastych, m.in.: buku, jesionu, dębu, klonu, modrzewia orzecha, brzozy, czereśni. Najtańsze będą schody zrobione z sosny, jodły lub ze świerku – drewno iglaste jest bardziej miękkie i szybciej się zużywa. Coraz większą popularnością cieszą się gatunki drewna sprowadzanego z egzotycznych krajów, więc schody robi się również z merbau, teku, jatoby mahoniu, bodo, badi i iroko. Są wybierane ze względu na oryginalny wygląd i zazwyczaj są twardsze i znacznie trwalsze od drewna pochodzącego z naszych lasów. Cena takich schodów może być jednak nawet o 30% wyższa niż w przypadku schodów z rodzimych gatunków drzew. By schody były trwałe, drewno powinno mieć gęsto rozmieszczone słoje, musi być wysezonowane, suche, o wilgotności w granicach 8-12% i bez sęków, w przeciwnym razie schody mogą się odkształcać lub pękać. Części konstrukcyjne muszą być wykonywane z drewna pierwszej klasy jakości, natomiast stopnie z litego lub klejonego warstwowo co najmniej II klasy. Najbardziej eksploatowane są górne powierzchnie stopni, czyli tak zwane stopnice – powinny być zrobione z możliwie twardego drewna.
Pielęgnacja
Schody drewniane czyści się i odnawia podobnie jak inne drewniane elementy wyposażenia. Lakierowane trzeba szlifować, olejowane – zabezpieczać co jakiś czas odpowiednim preparatem, malowane – pokrywać ponownie farbą. Jeśli stopnie są zbudowane z litego drewna, możemy je szlifować.
Skrzypiące stopnie
Największą wadą schodów drewnianych jest skrzypienie. Jego powodem jest z reguły niezbyt dokładne dopasowanie poszczególnych elementów schodów. Skrzypienie można częściowo wyeliminować, pokrywając na etapie montażu cienką warstwą silikonu stykające się ze sobą powierzchnie.
