Spis treści
Schody – łącznik między kondygnacjami i architektoniczna ozdoba
Biegamy po nich codziennie! Dzięki nim możemy swobodnie przemieszczać się między poziomami terenu, kondygnacjami budynku. Zapewne pierwsze, zrobione z odpowiednio ułożonych kamieni czy wyciosane w gruncie i skale pojawiły się już w czasach prehistorycznych.
W starożytności stosowano je, by podkreślić znaczenie świątyń, grobowców czy innych wyjątkowych budowli. Robiono je z drewna i kamienia.
Z czasem ich znaczenie w architekturze rosło – zaczęto w pełni doceniać ich walory dekoracyjne i znaczenie dla odbioru estetycznego budynku zarówno od zewnątrz, jak i wewnątrz. Pojawił się też pierwszy podział schodów na reprezentacyjne (szerokie, kosztowne, efektowne) oraz „kuchenne” (proste, wąskie, tanie, dla służby i dostawców).
Dziś nadal obowiązuje ten podział, ale zarówno jedne, jak i drugie muszą być wygodne i spełniać warunki gwarantujące bezpieczeństwo użytkownika. Zdecydowanie częściej jednak budynki o mniejszym znaczeniu czy mniej uczęszczane oraz domy prywatne wyposaża się w pojedyncze schody (o ile przepisy nie mówią inaczej) pełniące równocześnie funkcje głównych i gospodarczych.
Nas głównie będą interesować schody wewnętrzne, czyli te umożliwiające przemieszczanie się między kondygnacjami wewnątrz budynku. Mogą one znajdować się w klatce schodowej albo w pomieszczeniu mieszkalnym.
Włączenie schodów do strefy pomieszczenia mieszkalnego, np. salonu, pozwoliło na powiększenie przestrzeni, ograniczenie kosztów budowy i doświetlenie schodów. To rozwiązanie sprawiło też, że schody w każdym dwu- i więcej kondygnacyjnym wnętrzu stały się ważnym elementem aranżacji, często nawet ją dominującym.
PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ: Jakie schody są modne? Nowoczesne schody: drewniane, betonowe czy stalowe? Zobacz inspiracje
Z czego składają się schody?
Na pewno znasz takie nazwy jak stopień, balustrada, podest. No to teraz czas na parę szczegółów.
Oto najważniejsze elementy, z których składają się schody:
- stopień – podstawowy element schodów, na którym stajemy, idąc po schodach. Ma swoją wysokość i głębokość. Składa się dwóch części: pionowej („dającej stopniowi wysokość”) nazywanej podstopnicą albo podnóżkiem oraz poziomej („dającej stopniowi szerokość”) nazywanej stopnicą.
- bieg schodowy – pochyły element składający się z połączonych stopni. Schody mogą się składać z jednego biegu albo dwóch i więcej. Stopnie są podtrzymywane przez wangę (policzek), czyli element konstrukcyjny spinający stopnie po bokach wysokości.
- spocznik – to podest znajdujący się między biegami. Służy do odpoczynku, może też mieć znaczenie konstrukcyjne i dekoracyjne.
- balustrada – element konstrukcyjny po bokach schodów, ułatwiający poruszanie się po nich i chroniący przed upadkiem. Balustrada składa się z poręczy oraz wypełnienia. Wypełnienie może być ażurowe, np. tralki (słupki) czy perforowane panele, kratownica itp., albo pełne, np. panele z różnych materiałów, jak drewno, szkło, metal, tworzywo sztuczne.
Najważniejsze typy schodów
- Schody jednobiegowe, czyli proste – składają się z jednego biegu i wchodzi się po nich albo schodzi bez zmiany kierunku. Zwykle mają stopnie tej samej wielkości i tego samego kształtu. Projektanci nie zalecają stosowania tych schodów do łączenia kondygnacji różniących się wysokością większą niż trzy metry. Długie jednobiegowe schody są niewygodne w użytkowaniu, zwłaszcza dla osób starszych oraz wymagają przemyślanej konstrukcji.
- Schody dwubiegowe, proste – to schody składające się z dwóch biegów oraz spocznika pomiędzy biegami. Wchodząc i schodząc, nie zmieniamy kierunku ruchu.
- Schody zabiegowe – to schody składające się z dwóch, trzech i więcej biegów, które są oddzielone spocznikiem. Wchodząc i schodząc, na każdym spoczniku zmieniamy kierunek ruchu o 180 stopni. To rozwiązanie jest bardzo popularne. Zapewnia wygodę użytkownikom i pozwala na stworzenie ergonomicznych schodów na małej przestrzeni.
- Schody kręcone (spiralne) – podstawą konstrukcji jest centralna oś, wokół której „idą” stopnie. Rygorystyczni fachowcy rozróżniają schody spiralne i kręcone. W pierwszym przypadku stopnie są identyczne i tworzą spiralę, w drugim – stopnie mogą różnić się, zależnie od potrzeb, formą i rozmiarem. Rozwiązane chętnie stosowane przy małym metrażu.
- Schody wachlarzowe – to również schody zakręcające się wokół własnej osi, ale są szersze od spiralnych i kręconych, a identyczne stopnie mają trapezowe, szersze na zewnątrz i węższe przy osi schodów. Ich skręt jest łagodny. Potrzebują więc przestrzeni.
Podział schodów ze względu na materiał
Materiały, z jakich tworzy się schody, dzielimy na konstrukcyjne i wykończeniowe.
Do pierwszej kategorii zaliczamy drewno, beton i metal. Muszą być solidne, by zapewniły konstrukcji stabilność i trwałość, a użytkownikom – bezpieczeństwo. Schody z nich wykonane nie muszą wymagać dodatkowego wykończenia, chyba że mamy takie życzenie. Można też tworzyć różne wariacje na temat, łącząc materiały, dodając np. specjalne szkło czy drewno m.in. jako stopnice osadzone w metalowej konstrukcji.
Schody, np. betonowe można też wykończyć wiele sposobów, np. drewnem, kamieniem, mikrocementem, okładziną z kamienia, spieku kwarcowego, winylową, a nawet wykładziną dywanową.
Wybierając schody do wnętrza, kieruj się wygodą, stylem wnętrza. Możliwości jest wiele, ale o tym opowiemy w osobnym materiale.
