Spis treści
- Kto to jest Alicja Wyszogrodzka?
- Wystawa, której można dotknąć
- Jak powstała wystawa “Polskie Projekty Polscy Projektanci”?
- Tkanina jako przewodnik po życiu i twórczości
- Nauka przez doświadczenie. Strefa edukacyjna
- Doceniona na arenie ogólnopolskiej. Nagroda Dobry Wzór 2025
- Wystawa poświęcona Alicji Wyszogrodzkiej. Zdjęcia
Kto to jest Alicja Wyszogrodzka?
Alicja Wyszogrodzka (ur. 1928) należy do najważniejszych postaci polskiego wzornictwa drugiej połowy XX w. Projektantka tkanin odzieżowych, meblowych i dekoracyjnych, autorka kultowych “Panien” czy “Ryb”, współpracowniczka Instytutu Wzornictwa Przemysłowego i twórczyni niezwykle charakterystycznych, odważnych kolorystycznie wzorów. Jej projekty, prezentowane na dziesiątkach wystaw w Polsce i za granicą, do dziś uchodzą za synonim modernistycznej wrażliwości.
W Muzeum Miasta Gdyni trwa właśnie wystawa, która na nowo odkrywa bogactwo jej dorobku. I — co szczególnie podkreślają twórczynie ekspozycji — pozwala ją poczuć, a nie tylko obejrzeć.
Wystawa, której można dotknąć
Ekspozycja przygotowana w ramach cyklu “Polskie Projekty Polscy Projektanci” jest dostępna od 27 lipca 2025 do 22 lutego 2026 r. Kuratorzy Dorota Dombrowska, Cezary Lisowski i Weronika Mojska zaproponowali szeroką narrację o twórczości Wyszogrodzkiej, jednak to projekt przestrzeni autorstwa Doroty Terleckiej i Anity Wasik nadał wystawie wyjątkowy charakter.
Jednym z głównych założeń było stworzenie ekspozycji, w której tkanina staje się doświadczeniem. Oprócz oryginalnych, chronionych obiektów pojawiają się reprodukcje — wielkoformatowe, dotykowe, obecne na meblach, w postaci zasłon czy grafik na oknach.
– Muzeum zależało na tym, by wystawa była jak najbardziej sensoryczna i do dotykania, stąd zdecydowana większość tkanin została zreprodukowanych […] Wszystkie te projekty pani Alicji, czy oryginalne tkaniny trzeba było obrobić i przygotować tak, żeby się raportowały i nadawały do druku
– tłumaczy odpowiedzialna za projekt graficzny Anita Wasik.
i
Jak powstała wystawa “Polskie Projekty Polscy Projektanci”?
Proces rekonstrukcji wzorów okazał się kluczowy dla finalnego wyglądu wystawy. Na oknach tkaniny Wyszogrodzkiej pełnią funkcję dekoracyjną, na meblach – przywracają życie wzorom sprzed dekad. Wasik oparła identyfikację wizualną na niewdrożonym projekcie z lat 60., z motywem kolorowych kół i półkoli, który stał się leitmotivem ekspozycji.
– Zależało mi, żeby oddać energię i ducha projektów Alicji Wyszogrodzkiej za pomocą kolorów, wzorów i typografii […] Na samej wystawie skupiłam się na zestawieniu koloru czerwonego z różowym i bordowym. To jedno z ulubionych zestawień artystki
– wyjaśnia projektantka.
Duże formaty, przeskalowane fotografie, mocna typografia, wzory przechodzące w przestrzeń — autorki zadbały, aby widz nie czuł się jak w klasycznej galerii, lecz w pulsującej obrazami i materiałami opowieści.
Tkanina jako przewodnik po życiu i twórczości
Narracja została zaplanowana jako stopniowe zanurzanie się w świecie artystki. Już od wejścia widza prowadzi tkanina biegnąca pod sufitem — początkowo biała, później coraz bardziej nasycona kolorem i wzorem. Symbolicznie powtarza proces twórczy Wyszogrodzkiej: od idei do finalnego projektu.
Pierwsza sala ma charakter historyczny: opowiada o podróżach, inspiracjach i kontekście pracy projektantki. Druga – to eksplozja wzorów. Wielkoformatowe tkaniny tworzą „kolorowy tunel”, a ich skalę i energię uzupełniają obiekty użytkowe: poduszki, zdjęcia modelek prezentujących tkaniny odzieżowe, czy próbki materiałów.
– W tej części zaprezentowałyśmy najbardziej wyraziste i najciekawsze wzory projektantki […] Całość tworzy lekką, swobodną opowieść o projektowaniu, podkreślającą siłę wzoru w przestrzeni
– mówi Dorota Terlecka z Biuro Kreacja.
Finał ekspozycji to intensywna, sensoryczna przestrzeń — zmysłowy epilog, w którym odwiedzający mogą zanurzyć się w miękkich formach, filcowych kształtach i barwach.
– To miejsce, które pozwala działać intuicyjnie: wspinać się po miękkich elementach, układać wzory z filcowych kształtów […] To bardziej inspiracyjna strefa niż dosłowne centrum zabawy
– dodaje.
i
Nauka przez doświadczenie. Strefa edukacyjna
Wystawa oferuje także rozbudowaną strefę edukacyjną. To przestrzeń zaprojektowana z myślą o dzieciach, młodzieży i wszystkich, którzy chcą zrozumieć proces projektowania poprzez działanie.
– W strefach sensorycznych zależało mi na bezpośrednim kontakcie z obiektem. Żeby można było dotykać, brać w dłonie, doświadczać […]
– mówi kuratorka Dorota Dombrowska.
Już przy wejściu czeka interaktywny stół przygotowany we współpracy z LeoArt, z drukowanymi w 3D wzorami projektantki, które można odrysowywać i zabrać ze sobą. Dalej – podświetlany stół do komponowania własnych wzorów na transparentnych foliach, a na końcu – interaktywna ściana na mikrokompozycje.
Edukacyjny charakter wzmacniają także opisy na tkaninach, “metki” obiektów drukowane na wysokiej jakości papierze oraz reprodukcje archiwalnych tekstów Wyszogrodzkiej, które można wziąć do ręki niczym „analogowy Pinterest sprzed pół wieku”.
Doceniona na arenie ogólnopolskiej. Nagroda Dobry Wzór 2025
Wystawa została uhonorowana godłem konkursu Dobry Wzór 2025 w kategorii “Wzornictwo: rozwój i promocja – Edukacja i promocja wzornictwa". Jury wyróżniło ją za konsekwencję, nowoczesność oraz świetnie zaprojektowaną narrację przestrzenną. Projekt otrzymał także nagrodę finansową Instytutu Wzornictwa Przemysłowego.
