Na tegorocznym Biennale Architektury w Wenecji Lina Bo Bardi otrzymała pośmiertnie Złotego Lwa za całokształt twórczości. Przedstawiamy jej najsłynniejsze dzieło – dom własny z 1952 r. w brazylijskim Sao Paulo. Brawurowo wyniesiony na słupach, otwierał się na burze, tropikalną zieleń i ludzi, jako miejsce spotkań artystów i intelektualistów.

Działkę w jednym z najwyżej położonych miejsc Morumbi, dzielnicy Sao Paulo, porastały ostatki lasu deszczowego, gdy 35-letnia architektka Lina Bo Bardi dla siebie oraz męża Pietra Marii Bardiego, krytyka sztuki i kolekcjonera, zaprojektowała tam dom.

„Staram się z szacunkiem podchodzić do naturalnego porządku i nigdy nie podobały mi się zamknięte domy, które odwracają się tyłem do burzy, deszczu, boją wszystkich ludzi” – podkreślała, marznąc w chłodniejsze dni za wielkimi szybami.

Jej dom był otwarty pod wieloma względami. Spotykali się tu kompozytor John Cage, rzeźbiarz Alexander Calder, architekt Gio Ponti.

Radykalne przeszklenia i wyniesienie domu na słupach były ukłonem Bo Bardi w stronę racjonalizmu nowoczesnej architektury.

Ale humanizowała ją samodzielnie sadzoną zielenią, ręcznie robionymi z drobnych kamyków schodami w ogrodzie czy antykwarycznymi zbiorami, których przybywało równie szybko jak tropikalnej dżungli za oknem.

Przez 70 lat dom tak obrósł zielenią, że jego smukłe (17 cm średnicy), metaliczne słupy trudno odróżnić od pni drzew.

Dziś swoją siedzibę ma tu Instituto Bardi, organizacja opiekująca się spuścizną po architektce.

Lina Bo Bardi, brazylijska architektka, scenografka i projektantka włoskiego pochodzenia (1914–1992). Była jedną z najbardziej oryginalnych architektek XX w. Urodzona i wykształcona w Rzymie, współpracowała z Gio Pontim, publikowała w pismach „Lo Stile”, „Domus”. W 1947 r. przeprowadziła się do Brazylii. Ważne realizacje: domy prywatne Casa de Vidro (1952), Casa de Valeria Cirell (1958), emblematyczna dla modernistycznej architektury Brazylii rozbudowa Muzeum Sztuki (MASP, São Paulo, 1968) i przebudowa fabryki lodówek w centrum kultury SESC – Fábrica da Pompéia (São Paulo, 1986), przebudowa awangardowego Teatro Oficina (São Paulo, 1984). Na 17. Biennale Architektury w Wenecji otrzymała pośmiertnie Specjalnego Złotego Lwa za całokształt twórczości.

Casa de Vidro, Rua General Almério de Moura, 200 Morumbi, Sao Paulo, Brazylia, portal.institutobardi.org; tekst ukazał się w miesięczniku Dobre Wnętrze 10/2021 •