Lampy witrażowe - wyjątkowa dekoracja nie tylko do wnętrza z epoki
Lampy witrażowe, stołowe i nie tylko są obowiązkowym składnikiem wystroju w stylu secesyjnym. Tego typu ozdoba sprawdzi się jednak nie tylko we wnętrzach konsekwentnie urządzonych w stylu art nouveau, lecz także jako ciekawy akcent we wnętrzu nowoczesnym. Co stanowi o atrakcyjności lamp witrażowych?
Spis treści
- Lampy Tiffany’ego – początek
- Lampa witrażowa – ikona secesji
- Lampy witrażowe i stosowane w nich rodzaje szkła
- Lampy witrażowe stojące, wiszące i podłogowe
Lampy Tiffany’ego – początek
Jeśli chcieć szukać początków lamp witrażowych, należy wskazać na Nowy Jork i pracownię Louisa Comforta Tiffany’ego. Tiffany i towarzyszący mu inni projektanci, jak Frederick Wilson czy Clara Dricoll, tworzyli nowe trendy i usprawniali technikę wyrobu szkła, tworząc wyroby szklane na przełomie wieku XIX i XX. Obok witraży okiennych lampy witrażowe stanowiły ważną część ich dzieła. Szklane wyroby marki Tiffany & Co. stały się ikoną art nouveau i estetyzmu.
Lampa witrażowa – ikona secesji
Lampy Tiffany’ego, ale także lampy je naśladujące po dziś dzień, będzie nosić cechy dystynktywne dla większości przedmiotów doby secesji. Wśród najważniejszych cech należy wymienić przede wszystkim:
-
płynna, falująca, dynamiczna linia,
-
ornamentyka roślinno-zwierzęca (wśród zwierząt królują ważki i motyle),
-
ornamentyka abstrakcyjna,
-
asymetria,
-
linearyzm, tj. podkreślenie geometrycznych aspektów formy, np. konturu – do realizacji tego nurtu witraż wydaje się idealny.
.. Secesja: stylowe meble i antyki. Jak rozpoznać meble w stylu secesyjnym? >>>
To, co czyni lampę Tiffany’ego i jej następczynie prawdziwie wyjątkowym elementem wystroju, jest jednak przede wszystkim barwne szkło, wykonywane szeregiem różnych technik.
Lampy witrażowe i stosowane w nich rodzaje szkła
Tiffany w swojej pracy inspirował się wzorcami starożytnymi. Oglądając wystawę rzymskich i syryjskich wyrobów szklanych, zachwycony pięknem kryjącym się w pozornych niedoskonałościach starożytnych wyrobów szklanych, znalazł w nich rzeczy godne naśladowania i rozwijania. Bogactwo i głębię barw antycznych przedmiotów przypisywał nie tylko wspomnianym niedoskonałościom, ale przede wszystkim temu, że ich twórcy nie używali farb.
Wśród stosowanych w lampach Tiffany’ego rodzajów szkła ważne są szkła opalizujące (opalescent glass), wśród których szczególną pozycję zajmuje Favrile – odmiana szkła opatentowana przez Tiffany’ego w 1892 roku. Favrile charakteryzuje się szczególnie intensywnym zjawiskiem iryzacji, którą znamy z zachowania plam benzyny czy baniek mydlanych.
Oprócz nich spotkamy także szkła marszczone (ripple glass), które w witrażach okiennych stosowane były, żeby oddać strukturę falującej wody, lub liści, a także szkła drapowane (drapery glass), które imitują tkaniny.
Szczególnym rodzajem szkła, który możemy spotkać w lampach witrażowych, jest także szkło cętkowane (ring mottle glass). Historia tego szkła pokazuje, o jak trudnych, nowych i precyzyjnych technikach mowa. Trzeba było czterech dekad, żeby na nowo wymyślić przepis na tego rodzaju szkło, po tym, jak pierwotny przepis zaginął po zamknięciu firmy w 1928 roku.
Lampy witrażowe stojące, wiszące i podłogowe
Jeśli decydujemy się na zakup lampy w stylu Tiffany’ego i zależy nam na tym, żeby był to wyjątkowy element wystroju, możemy zadbać o to, żeby był wykonany w sposób możliwie zbliżonym do nowojorskich oryginałów. To wciąż ogromny wybór stylów.
Lampa tego typu dopełni wnętrze konsekwentnie nawiązujące do secesji. Wzbogaci także wnętrze o odmiennej lub eklektycznej stylistyce. Charakterystyczna kolorystyka będzie zwracać uwagę i przyda wnętrzu tajemniczego nastroju.
Wielu producentów oferuje szeroki wybór lamp, oddający sprawiedliwość rozmaitości lamp z epoki. W przypadku lamp stojących będziemy mogli wybrać spośród lamp na nóżkach drewnianych lub metalowych, imitujących strukturę roślinną lub zaprojektowaną w duchu abstrakcyjnej secesji wiedeńskiej. W przypadku lamp sufitowych – będziemy wybierać pomiędzy lampą wiszącą a plafonem.
Lampy witrażowe to jednak nie tylko styl secesyjny. Tego typu ozdoby wykonane z barwnego szkła mogą reprezentować całą gamę stylów, na przykład styl nawiązujący do estetyki Orientu. Mogą także być formą dla ozdoby całkowicie oryginalnej.
Autor: Jean-Pierre Dalbéra, CC-BY-SA 2.0
Secesja. Kanapka projektu Émile'a Gallé. Widoczna charakterystyczna giętka linia mebla oraz typowy dla stylu motyw roślinny – zaplecek z rzeźbiarskim przedstawieniem baldachów.
Autor: Marek Ilmer
